شکستگی استخوان اسکافوئید ( Scaphoid ) رایج ترین شکستگی استخوان های مچ است و تشخیص و درمان شکستگی های مچ اغلب دشوار است. این شکستگی در افراد بزرگسال جوان در اثر افتادن با دستان باز ( Falling On Outstretched Hand ) اتفاق میفتد( شکل ۱ ) . این شکستگی ممکن است که نادیده گرفته شود و فرد آن را بعنوان کشیدگی تاندون در نظر بگیرد یا ممکن است در اوایل در عکس رادیولوژی ساده قابل مشاهده نباشد . این شکستگی ممکن است دچار جوش نخوردگی شود یا اینکه بد جوش بخورد که که حرکات دست را دستخوش تغییر میکند و میتواند باعث درد و کاهش دامنه حرکتی و قدرت و آرتروز زودهنگام مچ دست شود . بهبودی، اغلب آهسته است و در بعضی موارد ممکن است جوش نخورد. برای احتیاط، در مراحل اولیه ، دست در گچ قرار میگیرد و دوباره بعد از چند هفته عکس رادیولوژی ساده میگیرند اگر شکستگی در عرض یک هفته بعد از بی حرکتی تشخیص داده شود جوش نخوردن میتواند پیشگیری شود. اگر شکستگی در کمر استخوان رخ دهد خونرسانی بخش پروکسیمال مختل شده و ممکن است باعث مرگ بافت استخوانی درنتیجه فقدان خونرسانی شود. ( شکل ۲ ) . عوارض بلند مدت میتواند باعث بروز آرتروز این ناحیه شود.
(شکل ۱) : افتادن با دستان باز ( Falling On Outstretched Hand )
( شکل ۲) : خونرسانی استخوان اسکافوئید و مرگ بافت آن در اثر اختلال خونرسانی.
آناتومی استخوان اسکافوئید :
استخوان اسکافوئید( Scaphoid ) بزرگترین استخوان ردیف پروکسیمال استخوان های مچ است و نام آن از واژه یونانی اسکافوس به معنی قایق گرفته شده است که این نام گذاری بدلیل ظاهر قایقی شکل آن است. در سمت خارجی مچ قرار دارد و سطوح مفصلی زیادی دارد و بیشتر از ۸۰ درصد آن با غضروف پوشیده شده است .
در سطح کف دستی آن یک تکمه قرار دارد که میتواند در قاعده انفیه دان تشریحی لمس شود.
اسکافوئید( Scaphoid ) همراه با بقیه استخوانهای مچ دست یک ساختار استخوانی برای مچ و دست فراهم کنند. این استخوان همراه با استخوانهای لونیت و سطح دیستال رادیوس و اولنا در حرکات مچ اثر میگذارند ( شکل ۳ ) . این استخوان لبه خارجی تونل کارپال را تشکیل داده و با پنج استخوان رادیوس، تراپیزوئید ، تراپیزیوم ، کپتیت و لونیت مفصل میشود . همچنین تکمه آن محلی برای اتصال لیگامان عرضی مچ دست و در مواردی فیبرهایی از عضله ابداکتور پولیسیس برویس است. لیگامان رادیال کلترال به سطح خارجی ان متصل میشود.
شاخه های شریان رادیال از سطوح لبه پشتی یک سوم دیستال و سطح خارجی کف دستی وارد اسکافوئید ( Scaphoid ) میشوند ( شکل ۴ ) . خونرسانی یک سوم پروکسیمال اسکفوئید از شریانهای بین استخوانی تامین میشود و مستعد ریسک برای نکروز استخوانی (مرگ بافت استخوانی درنتیجه فقدان خونرسانی) است.
( شکل ۳ ) استخوان های مچ دست .
(شکل ۴ ) : خونرسانی استخوان اسکافوئید.
معاینه و ارزیابی شکستگی استخوان اسکافوئید :
بیمار با درد مچ به دنبال زمین خوردن با دستان باز به فیزیوتراپیست مراجعه میکند. آسیب های تروماتیک در اثر برخورد ورزشی و تصادفات رانندگی نیز از دلایل رایج هستند و به دنبال رخداد تروماتیک، نیروی زیادی از دست به بازو وارد میشود. شکستگی اسکافوئید معمولا با هایپر اکستنشن و خم شدن رادیال مچ رخ میدهد و اغلب در مردان جوان فعال رخ میدهد. بیماران معمولا در انفیه دان تشریحی نقاط حساس به درد دارندو ممکن است درد با فشار دادن استخوان شست زیاد شود و قدرت گرفتن اشیاء کم شود.
علائم بیمار مبتلا به شکستگی استخوان اسکافوئید :
- درد مبهم در قسمت خارجی مچ
- بدترشدن درد با نیشگون گرفتن و گرفتن اشیاء
- التهاب موضعی مچ همراه با پُری در انفیه دان تشریحی
- کبودی موضعی
- حساسیت نشان دادن به لمس در بخش رادیال مچ
انواع شکستگی های اسکافوئید:
شکستگی های اسکافوئید، معمولا بر حسب محل شکستگی دسته بندی میشوند: یک سوم پروکسیمال ، یک سوم میانی (مچ ) و یک سوم دیستال(تکمه اسکافوئید) . شکستگی بخش میانی رایج ترین و شکستگی بخش دیستال بندرت اتفاق میفتد. بعلاوه محل شکستگی ، خرد شدگی و دررفتگی تاثیر چشمگیری در مدت بهبودی دارد.
درمان شکستگی استخوان اسکافوئید :
درمان شامل بیحرکت کردن ، فیزیوتراپی و درمان جراحی است که هر کدام به طور مختصر در بخض مربوطه توضیح داده میشوند.
همچنین میتوان برای کاهش درد از داروهایی نظیر NSAIDs ( داروهای ضد التهابی غیر استیروئیدی ) با تجویز پزشک نیز استفاده نمود.
بیحرکت کردن :
بعد از تشخیص شکستگی ، اولین اقدام، بیحرکت کردن شکستگی است که بسته به اینکه شکستگی بدون جابجایی یا با جابجایی باشد از گچ گیری یا جراحی استفاده می شود.
- بیحرکت کردن شکستگیهای بدون جابجایی استخوان اسکافوئید :
شکستگیهای بدون جابجایی و با ثبات اسکافوئید با گچ گیری بصورت گچ گیری بازو بلند یا بازو کوتاه درمان میشوند ( شکل ۵ ).
(شکل ۵) : بی حرکت کردن شکستگی بوسیله گچ بازو کوتاه و بازو بلند.
شکستگیهای بدون جابجایی میتوانند به صورت بسته و تقریبا همیشه با بیحرکت سازی با گچ گیری درمان بشوند. در شکستگی پروکسیمال ۶ هفته از اسپلینت بلند شست به دنبال حداقل سه هفته اسپلینت کوتاه شست استفاده می کنیم. اگر عکس رادیولوژی بهبودی را نشان نداد برای سه هفته دیگر بیحرکت میکنیم.
برای شکستگی های بدون جابجایی، فیکساسیون از راه پوست به وسیله پیچ نیز مورد قبول است . اخیرا مطالعه ای انجام شده که نشان داد که استفاده از فیکساسیون با پیچ به جای گچ گیری باعث می شود جوش خوردگی حدود ۵ هفته زودتر اتفاق بیفتد و بیمار بتواند ۷ هفته زود تر به ورزش یا شغلش برگردد.
اگر خط شکستگی به سمت پروکسیمال حرکت کند احتمال دررفتگی و جوش نخوردن بیشتر است.
- بیحرکت کردن شکستگیهای همراه با جابجایی استخوان اسکافوئید :
شکستگیهای حتی با مقدار کمی جابجایی ، مستعد جوش نخوردن هستند و درمان جراحی پیشنهاد می شود. که برای تثبیت و بی حرکتی آنها استفاده از پیچ های بدون سر ترجیح داده میشود.
درمان جراحی در شکستگی استخوان اسکافوئید :
در موارد زیر از جراحی استفاده میشود :
- شکستگی بدون جابجایی که عوارض بی حرکتی طولانی مدت میتواند غیر قابل تحمل باشد مثل خشکی مچ ، تحلیل رفتن عضلات دست ، بازگشت دیر هنگام به ورزش و …
- شکستگی اسکفوئید قبلی که تشخیص داده نشده یا درمان نشده
- شکستگی با جابجایی
- جوش نخوردگی
- برای شکستگی های جابجا نشده و یا کم جابجا شده از فیکساسیون از راه پوست با پیچ استفاده می شود .
درمان فیزیوتراپی در شکستگی استخوان اسکافوئید :
بعد از یک دوره بی حرکتی درصورتی که شکستگی با ثبات باشد و گچ باز شود دست و مچ دچار خشکی و سفتی خواهند بود و دچار ضعف عضلانی می شوند.
بدست آوردن دامنه حرکتی فعال کمکی و تمرینات تقویتی پیشرونده پایه های اصلی درمان هستند. استفاده از گرما برای موبیلیزاسیون یا سرما برای اتهاب( در صورت مشاهده) ، همچنین ماساژ تاندون و عصب میتوانند به عنوان درمان کمکی مورد استفاده قرار گیرند.
اهداف فیزیوتراپی در شکستگی استخوان اسکافوئید :
- به دست آوردن دامنه حرکتی فعال
- کاهش التهاب
- افزایش قدرت مچ و گرفتن اشیا
- برگشت به اهداف و فعالیت های عملکردی
تمرینات دامنه حرکتی :
این تمرینات در فاز اول بعد از بیحرکتی باید به صورت فعال کمکی انجام شود . این تمرینات باید روی مچ و شست تمرکز کند اما انگشتان دیگر ، آرنج و شانه نیز چون بیحرکت بوده اند باید مورد توجه قرار بگیرند.
اگر دامنه کامل هنوز محدود باشد، میتوان از موبیلیزاسیون مفاصل مچ دست بهره گرفت. همچنین از انواع دیگر تکنیک های دستی مانند ماساژ نیز برای تسکین درد و التهاب میتوان استفاده نمود. ( شکل ۶ )
(شکل ۶) : تمرینات دامنه حرکتی مفاصل مچ دست و انگشتان.
تمرینات قدرتی :
پس از آنکه دامنه فعال کمکی بدست آمد، بکارگیری تمرینات تقویتی ضروری است. اهمیت این مرحله در این است که در صورت انجام نشدن ، بیمار در طولانی مدت مستعد آسیب میشود.( شکل ۷ )
( شکل ۷) : تمرینات قدرتی عضلات دست.
فعالیتهای عملکردی :
بعد از به دست آوردن دامنه کامل حرکتی فعال کمکی و قدرت ، تمرکز باید روی برگشت به اهداف و وظایف فردی قرار بگیرد.
شکستگی استخوان اسکافوئید معمولا در افراد جوان رخ می دهد که اغلب فعال هستند یا شغل یا خانواده ای برای رسیدگی دارند. بنابراین توانبخشی و تمرینات باید شخصی سازی شوند تا این اهداف و انتظارات برآورده شوند. اگر شکستگی در مراحل اولیه به درستی مدیریت شده باشد، در نهایت عملکرد کامل بازیابی خواهد شد.
 یا ناوی){kind=link}
بدون دیدگاه