فیزیوتراپی در پارگی تاندون عضله فلکسور عمقی انگشتان (jersey finger )

پارگی یا کنده شدن(avulsion) تاندون عضله فلکسور عمقی انگشتان (Flexor digitorum profundus ) که اصطلاحا به آن انگشت جرسی (jersey  Finger ) می گویند می تواند در همه انگشتان اتفاق بیافتد ، اما در انگشت حلقه شایع تر است.

این آسیب معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که  فشاری بیش از حد به انگشت خم ‌شده اعمال می‌شود، زیرا در این حالت بند آخر انگشت که به صورت ارادی خم شده ناگهان با یک نیروی شدید و ناگهانی صاف شده ( اکستند شده) و باعث پارگی یا کنده شدن این تاندون در محل اتصال خودش به آخرین بند انگشت(distal phalanx)می شود‌‌.

ناتوانی در خم کردن ارادی بند آخر انگشت یک نشانه تشخیصی مهم برای jersey finger است، زیرا نشان دهنده از دست رفتن عملکرد این عضله می باشد( شکل ۱).

 

 

شکل ۱ . Jersey finger، مطابق تصویر فرد در خم کردن بند آخر انگشت ناتوان است.

 

میزان و محل جمع شدگی تاندون عضله فلکسور عمقی انگشتان ، نشان دهنده شدت نیروی وارد شده است.

 

انواع پارگی عضله فلکسور عمقی انگشتان

1. نوع اول : جمع شدن تاندون فلکسور عمقی انگشتان در کف دست
2. نوع دوم : جمع شدن تاندون فلکسور عمقی انگشتان در مفصل بند اول انگشت (proximal interphalangeal joint)
3. نوع سوم : کنده شدن تاندون فلکسور عمقی انگشتان به همراه جدا شدن یک تیکه از استخوان بند آخر انگشت

 

 

شکل ۲. انواع پارگی تاندون فلکسور عمقی انگشتان;

در نوع اول مطابق شکل تاندون در کف دست جمع شده است.

در نوع دوم  تاندون در مفصل بند اول انگشت جمع شده است.

در نوع سوم علاوه بر جدا شدن تاندون  یک تکه از استخوان نیز شکسته و جدا شده است.

 

درمان جراحی پارگی یا کنده شدن تاندون فلکسور عمقی انگشتان

 

درمان پارگی تاندون فلکسور عمقی انگشتان در درجه اول جراحی است. موفقیت درمان به زمان تشخیص، سرعت مداخله جراحی و میزان جا به جایی و جمع شدگی تاندون بستگی دارد. تاندون هایی با کمترین میزان جا به جایی و جمع شدگی ، معمولاً دارای قطعات استخوانی جدا شده قابل توجهی هستند که ممکن است تا اواخر هفته ششم مجدداً استخوان به استخوان متصل شود.

تاندون‌هایی که مقدار زیادی جا به جایی و جمع شدگی دارند، اغلب هیچ قطعه استخوانی ندارند و در تغذیه عروقی اختلال ایجاد می‌کنند ، و ترمیم جراحی  بیش از ۱۰ روز پس از آسیب دشوار است که به دلیل جابه جایی وجمع شدگی زیاد و زمان بهبودی طولانی‌تر و خونرسانی ضعیف است.

روش‌های جراحی ترمیمی برای  پارگی تاندون فلکسور عمقی شامل  آرترودز مفصل بند آخرانگشت(برداشتن غضروف مفصل و فشردن سطوح مفصل که باعث می‌شود استخوان‌های هر دو طرف مفصل به هم جوش بخورند ) ، تانودزیس ( عمل بخیه زدن انتهای تاندون به استخوان) ، و بازسازی مرحله‌ای تاندون( یک تکنیک جراحی برای بازسازی تاندون عضلات فلکسور،جراحی دو مرحله ای است) است. در همه موارد مراجعه زودهنگام  ترمیم تاندون  موفقیت آمیز نيست. مسائل مربوط به سلامت بیمار ممکن است نتايج جراحی را تحت تاثیر قرار دهد.بیماران مبتلا به بیماری مفصلی، مانند آرتریت روماتوئید، استئوآرتریت و نقرس ممکن است با این جراحی ها نتیجه نگیرند و نیاز به جراحی پیچیده تر داشته باشند.

 

برنامه فیزیوتراپی پس از ترمیم جراحی پارگی تاندون فلکسور عمقی(jersey finger ) با ترمیم استخوانی

 

فاز اول فیزیوتراپی بعد از ترمیم تاندون فلکسور عمقی انگشتان(۰ تا ۱۰ روز بعد از جراحی)

• استفاده از آتل بلوک پشتی( dorsal block splint) :مچ دست در ۳۰ درجه خم شدن، مفصل  متاکارپوفالنژیال (مفصل بین استخوان های کف دست با استخوان انگشتان ) در۷۰ درجه خم شدن، و مفاصل بین انگشتان در حالت اکستنشن کامل

 

 

شکل ۳ . آتل بلوک پشتی (dorsal block splint ) که برای محافظت از تاندون های فلکسوری ترمیم شده است.

 

• تمرین  ۴۰ درجه خم شدن ( فلکشن ) به صورت آرام و غیرفعال( پسیو) در مفاصل بین انگشتان نزدیک ( PIP) و دور (DIP)

 

 

شکل ۴. تمرین فلکشن مفاصل DIP و PIP

 

• بعد از ۱۰ روز بخیه برداشته می شود.

 

فاز دوم فیزیوتراپی بعد از ترمیم تاندون فلکسور عمقی انگشتان(۱۰ روز تا ۳ هفته بعد جراحی)

 

• استفاده از یک آتل بلوک پشتی قائل تنظیم: در این زمان مچ را در حالت طبیعی و مفصل متاکارپوفالنژیال (MCP) را در حالت ۵۰ درجه فلکشن قرار می دهند.
• تمرین ۴۰ درجه فلکشن مفصل DIP  به صورت آرام و پسیو و ۹۰ درجه فلکشن مفصل PIP  درون آتل
• تمرین ۹۰ درجه خم شدن مفصل  متاکارپوفالنژیال (MCP) به صورت ارادی
• تمرین باز کردن ( اکستنشن ) ارادی مفصل PIP  درون آتل و ۱۰ بار تکرار در هر ساعت

 

فاز سوم فیزیوتراپی بعد از ترمیم تاندون فلکسور عمقی انگشتان(۳ هفته تا ۵ هفته بعد جراحی)

 

• آتل بلوک پشتی در این فاز به تدریج حذف می شود.
• تمرینات دامنه حرکتی مفاصل MCP  وPIP  و DIP  به صورت کمکی(Active assisted) باید انجام شود.
• تمرین قرار دادن در یک پوزیشن و نگه داشتن در این فاز باید شروع شود.

 

فاز چهارم فیزیوتراپی بعد از ترمیم تاندون فلکسور عمقی انگشتان(۵ هفته بیشتر بعد از جراحی)

 

• تقویت و افزایش قدرت گرفتن اشیا (grasping )
• شروع تمرینات گلایدینگ تاندون
• ماساژ بافت محل زخم
• ادامه تمرینات دامنه حرکتی پسیو مفاصل
• شروع خم و باز کردن ( فلکشن و اکستنشن ) ارادی مچ دست
• تمرین مشت کردن کامل انگشتان سپس فلکشن مچ و بعد اکستنشن مچ و باز کردن انگشتان

 

برنامه فیزیوتراپی گفته شده در صورت ترمیم موفقیت آمیز تاندون و استخوان می باشد اما زمانی که ترمیم تاندون یا استخوان ضعیف باشد برنامه درمانی متفاوت است.

 

برنامه فیزیوتراپی پس از ترمیم ضعیف پارگی تاندون فلکسور عمقی(jersey finger ) با ترمیم  ضعیف استخوانی

 

فاز اول فیزیوتراپی بعد از ترمیم  ضعیف تاندون فلکسور عمقی انگشتان(۰ تا ۱۰ روز بعد از جراحی)

 

• استفاده از آتل بلوک پشتی( dorsal block splint) :مچ دست در ۳۰ درجه خم شدن، مفصل  متاکارپوفالنژیال (MCP) در۷۰ درجه خم شدن، و مفاصل بین انگشتان در حالت اکستنشن کامل
• تمرین  ۴۰ درجه خم شدن ( فلکشن ) به صورت آرام و غیرفعال( پسیو) در مفاصل PIP و DIP  انگشتان
• بعد از ۱۰ روز بخیه برداشته می شود.

فاز دوم فیزیوتراپی بعد از ترمیم ضعیف تاندون فلکسور عمقی انگشتان(۱۰ روز تا ۴ هفته بعد جراحی)

 

• استفاده از یک آتل بلوک پشتی قائل تنظیم: در این زمان مچ را در حالت ۳۰ درجه  فلکشن و مفصل متاکارپوفالنژیال (MCP) را در حالت ۷۰ درجه فلکشن قرار می دهند.
• تمرین ۴۰ درجه فلکشن  پسیو مفصل DIP   و ۹۰ درجه فلکشن پسیو مفصل  PIP و۹۰ درجه فلکشن  پسیو مفصل MCP درون آتل باید انجام شود.
• بازکردن ( اکستنشن) ارادی انگشتان در آتل شروع می شود.

 

 

فاز سوم فیزیوتراپی بعد از ترمیم ضعیف تاندون فلکسور عمقی انگشتان(۴ هفته تا ۶ هفته بعد جراحی)

 

• استفاده از یک آتل بلوک پشتی قائل تنظیم: در این زمان مچ را در حالت طبیعی و مفصل متاکارپوفالنژیال (MCP) را در حالت ۵۰ درجه فلکشن قرار می دهند.
• تمرین ۶۰ درجه فلکشن پسیومفصل DIP  و ۱۱۰ درجه فلکشن پسیو مفصل PIP  و ۹۰ درجه فلکشن پسیو مفصل MCP  آغاز می شود.
• بازکردن ( اکستنشن) ارادی انگشتان در آتل ادامه می یابد.
• شروع  دامنه حرکتی فعال مچ دست خارج از آتل در این فاز اهمیت دارد.

 

فاز چهارم فیزیوتراپی بعد از ترمیم ضعیف تاندون فلکسور عمقی انگشتان(۶ هفته تا ۸ هفته بعد جراحی)

 

• استفاده از آتل  در روز را متوقف می شود، فقط آتل  شبانه استفاده می شود.
• تمرین خم شدن مفصل MCP/PIP/DIP فعال و اکستنشن کامل انگشتان در این فاز بلامانع است.

 

فاز پنجم فیزیوتراپی بعد از ترمیم ضعیف تاندون فلکسور عمقی انگشتان(بیشتر از۸ هفته بعد جراحی)

 

• آتل شبانه هم در این فاز حذف می شود.
• تمرینات قدرتی به صورت تدریجی و آرام شروع می شود.
• تمرینات دامنه حرکتی در دامنه انتهایی مفاصل انجام می شود.
• تمرین گرفتن اشیا (grasping) در این فاز کمک کننده است.

 

 

تمامی درمان های گفته شده صرفا جهت افزایش آگاهی شما عزیزان بوده و تمرینات حتما باید تحت نظر فیزیوتراپیست انجام شود تا منجر به آسیب بیشتر نشود.