درمان فیزیوتراپی درGamekeeper’s thumb(شست شکارچیان خرگوش)

 

 

Gamekeeper’s thumb( شست شکارچیان خرگوش)که به عنوان انگشت شست اسکی باز(s’skier thumb )  نیزشناخته می شود، ضایعه ای است که به  آسیب رباط جانبی اولنار (UCL)انگشت شست ( پارگی یا کشیده شدن این رباط)  گفته می شود(شکل۱) .

 

 

شکل ۱. Gamekeeper’s thumb( شست شکارچیان خرگوش ) : پارگی رباط جانبی داخلی   (ulnar collateral ligament) دراین تصویر نشان داده شده است.

 

 

مکانیسم آسیب Gamekeeper’s thumb

این آسیب می تواند ناشی از فعالیت های مختلفی باشد که شامل حرکات شدید یا تکراری انگشت شست مانند اسکی، ورزش یا استفاده از ابزار می باشد. این آسیب همچنین می تواند در اثر یک رویداد آسیب زا مانند سقوط یا ضربه به انگشت شست ( زمانی که نیرویی در حالت ابداکشن یا به عقب خم شدن  انگشت شست( extension ) به آن وارد می شود )  رخ دهد(شکل۲). شدت آسیب به میزان آسیب دیدگی رباط جانبی اولنارUCL) ) و پاره شدن جزئی یا کامل آن بستگی دارد.

 

 

شکل ۲. در این شکل سقوط روی انگشت شصت در حالت ابداکشن و اکستنشن نشان داده شده ،که منجر به پارگی رباط جانبی (UCL) داخلی شده است.

 

 

ارزیابی افراد مبتلا به Gamekeeper’s thumb

 

بیماران معمولاً سابقه آسیب والگوس(ابداکشن) به انگشت شست و به دنبال آن درد، تورم و کبودی مکرر در قسمت اولنار مفصل متاکارپوفالنژیال (MCP) شست دارند.

لمس قسمت اولنار مفصل متاکارپوفالنژیال(MCP) ممکن است یک توده کوچک را نشان دهد که ممکن است نشان دهنده ضایعه استنر(پارگی کامل رباط جانبی داخلی باعث قرار گرفتن بافت همبند عضله اداکتور شست بین مفصل متاکارپوفالانژیال و رباط  جانبی داخلی می‌شود و در نهایت یک برجستگی در سمت داخل شست مشاهده می شود) یا شکستگی avulsion (شکستگی همراه با جدا شدن قطعه ای از استخوان ) باشد.

رادیوگرافی برای ارزیابی شکستگی ها ضروری است و نتايج آن ممکن است تاثیر قابل توجهی در درمان داشته باشد.

Plain film(تصویر سه بعدی از انگشت شست و استخوان های مچ ( کارپوس) هم برای تشخیص نیاز است.

Valgus stress test  را هم می‌توان به صورت بالینی و هم با تصاویر رادیوگرافی انجام داد. در این تست مفصل متاکارپوفالنژیال (MCP) شست را در۳۰ درجه فلکشن قرار می دهند، وجود ۳۰ تا ۳۵ درجه انحراف به سمت رادیال ( Radial deviation) انگشت شست در این تست نشان دهنده پارگی کامل رباط جانبی اولنار (UCL) است(شکل ۳). همچنین در حالت عادی اگر انحراف به سمت رادیال(Radial deviation)انگشت شست ۱۵ درجه بیشتر از سمت سالم باشد نیز نشان دهنده پارگی کامل این رباط است .

 

 

شکل ۳. والگوس استرس تست (valgus stress test ) : در این تصویر وجود کبودی و زاویه ۳۵ درجه انحراف رادیال (Radial deviation ) انگشت شست نشان پارگی رباط جانبی داخلی است.

 

در صورت پارگی کامل رباط جانبی داخلی (UCL) فرد کاندید جراحی می شود.

با پارگی کامل رباط جانبی داخلی (UCL ) احتمال جابه جایی این رباط ( که به آن ضایعه استنر(stener ) گفته می شود) بیشتر از ۸۰ درصد می شود.

 

MRI  و سونوگرافی نیز در تشخیص این آسیب می تواند کمک کننده باشد.

درمان غیر جراحی پارگی ناکامل رباط جانبی داخلی (UCL)

 

رباط فقط تا حدی پاره شده و ضایعه استنر هم وجود ندارد در این حالت با درمان غیر جراحی بهبودی رخ خواهد داد‌.

• انگشت شست به مدت ۴ هفته در short spica cast( گچ کوتاه اسپیکا) بی حرکت می شود، در این حالت معمولا مفصل بین انگشتان (Interphalangeal) آزاد است و درون گچ قرار نمی گیرد( شکل۴).

 

 

شکل ۴. در این تصویر short spica cast ( گچ اسپیکا کوتاه ) نشان داده شده است.

 

• حرکات فعال (اکتیو) و غیرفعال (پسیو) انگشت شست در هفته سوم یا چهارم آغاز می شود اما باید از حرکت والگوس خودداری کرد(شکل۵).

 

 

شکل ۵. در این شکل حرکت پسیو والگوس نشان داده شده که باید از آن اجتناب کرد.

 

 

• اگر تمرینات  دامنه حرکتی در هفته های ۳ تا ۴ دردناک است، ارزیابی مجدد توسط پزشک یا فیزیوتراپیست باید انجام شود.
• گچ یا ارتز مورد استفاده برای تمرینات دامنه حرکتی روزی چندین بار باید برداشته شود.
• تمرینات تقویتی گرفتن اشیا (Griping ) ۶هفته پس از آسیب شروع می شود.
• یک بریس برای محافظت تا ۲ ماه باید استفاده شود.

 

 

 

 

درمان جراحی  پارگی کامل رباط جانبی داخلی (UCL)

 

در صورت پارگی کامل رباط داخلی جانبی دیگر درمان های غیر جراحی موثر نیستند و فرد حتما باید در اسرع وقت اقدام به درمان جراحی کند. طبق مطالعات ، یافته های رادیوگرافی و سونوگرافی برای تشخیص پارگی کامل خیلی دقیق نیستند و یافته ها و معاینات بالینی برای تشخیص پارگی کامل یا ناکامل کمک کننده تر هستند. معاینه فیزیکی برای تشخیص پارگی کامل عالی است‌.

 

 

برنامه فیزیوتراپی پس از جراحی ترمیم یا بازسازی رباط جانبی داخلی(UCL ) مفصل متاکارپوفالانژیال(MCP) شست

 

 

فاز اول برنامه فیزیوتراپی پس از جراحی رباط جانبی داخلی

 

در برنامه حرکتی اولیه پس از جراحی رباط انگشت شست، اجازه ۳۰ تا ۳۵ درجه حرکات درون یک آتل قابل تنظیم داده می شود اما از حرکات انحراف به سمت رادیال و انحراف به سمت اولنا باید اجتناب شود.

در صورت درد با فعالیت های روزمره ، فرد باید از یک آتل ثابت استفاده کند تا تمامی حرکات محدود شود و پس از ۶ هفته اگر درد از بین رفت ، فرد می تواند آتل را حین خواب و فعالیت های سبک روزمره کنار بگذارد اما حین فعالیت های شدید حتما باید از آتل استفاده کند تا از آسیب مجدد به رباط جانبی داخل جلوگیری کند.

درد صورت تداوم درد حتی بعد از ۶ هفته فرد باید به مدت ۱۲ هفته از آتل استفاده نماید.

 

فاز دوم برنامه فیزیوتراپی پس از جراحی رباط جانبی داخلی( هفته سوم )

 

• پانسمان حجیم برداشته می شود‌.
• اگر پین برای افزایش ثبات در مفصل متاکارپوفالنژیال (MCP) شست استفاده شده باشد در این زمان باید آن را خارج کنند.
• در این فاز همچنان باید از آتل یا بریس برای محافظت و ثبات انگشت شست استفاده شود.

 

فاز سوم برنامه فیزیوتراپی پس از جراحی رباط جانبی داخلی( هفته ششم )

 

• تمرینات دامنه حرکتی فعال (اکتیو) و غیرفعال (پسیو) آرام انگشت شست به مدت ۱۰ دقیقه در هر ساعت شروع می شود.
• از هرگونه فشاری که انگشت شست را به سمت ابداکشن ببرد باید اجتناب کرد‌.
• اگر دامنه حرکتی پسیو نیاز به افزایش داشته باشد می توان از آتل داینامیک استفاده کرد.

 

 

فاز چهارم برنامه فیزیوتراپی پس از جراحی رباط جانبی داخلی( هفته هشتم )

 

• تمرینات  تقویتی پیشرونده شروع می شود‌.
• در حین فعالیت های شدید و سنگین بهتر است از آتلی که انگشت شست و مچ دست را ثابت می کند استفاده کرد.
• چبعد از ۱۲ هفته فرد می تواند به فعالیت و زندگی بدون محدودیت بازگردد‌.

 

تمامی درمان های گفته شده صرفا جهت آگاهی شما عزیزان بوده است و تمرینات حتما باید زیر نظر فیزیوتراپیست انجام شود تا منجر به آسیب مجدد و بیشتر نشود.