آرنج نام یکی از مفاصل اندام فوقانی انسان است و از كنار هم قرار گرفتن سه استخوان زیر کنارهم تشکیل شده است:
استخوان بازو(هومروس)، استخوان زند زیرین (اولنا) و استخوان زند زبرین (رادیال) (تصویر شماره ۱).
انتهای این استخوان ها ( جایی که استخوان ها بهم می رسند) را یک ساختار تخصصی به نام غضروف پوشانده است. غضروف سطح صافی را فراهم می کند که استخوان ها می توانند روی یکدیگر سر بخورند. آسیب به استخوان ها یا غضروف ها می تواند باعث درد مزمن (طولانی مدت)، تورم و سفتی مفصل شود.
تصویر شماره ۱: مفصل آرنج و استخوان های تشکیل دهنده آن
جراحی تعویض مفصل آرنج
تعویض مفصل آرنج یک عمل جراحی است که در آن مفصل آرنج جدا شده و به جای آن یک مفصل مصنوعی قرار داده می شود. این عمل زمانی انجام می شود که مفصل به مقدار زیادی تخریب شده باشد و گزینه‌های غیرجراحی مانند دارو و فیزیوتراپی نتوانند به کاهش درد مداوم مفصل کمک کنند. در این حالت در ناحیه آرنج درد زیادی احساس شده و این عضو در تحرک مشکل دارد و نمی تواند دامنه حرکتی را کامل کند و کارایی خود را از دست می دهد. درد آرنج نشانه ای تقریبا ثابت در اختلالات این مفصل است.
این شرایط زمانی به وجود می آید که مفصل آرنج و سطوح غضروفی آن بیش از حد تخریب شده باشد. در چنین شرایطی لازم است مفصل آرنج عوض شود که این کار با استفاده از عمل جراحی امکان پذیر می شود.
از دلایل تخریب مفصل آرنج و سطوح غضروفی آن و ایجاد درد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آرتریت روماتوئید: یک اختلال خود ایمنی شامل التهاب (تورم) مفاصل است. این التهاب مزمن می تواند موجب آسیب به غضروف شود و در نهایت باعث از بین رفتن غضروف و درد و سفتی مفصل شود.
- استئوآرتریت: ساییدگی غضروف در مفاصل است. غضروفی که موجب ضربه گیری استخوان های آرنج می شود، نرم و فرسوده می شود. سپس استخوان ها در مقابل یکدیگر ساییده می شوند. با گذشت زمان، مفصل آرنج سفت و دردناک می شود.
- آرتریت بعد از تروما: همانند استئوآرتریت، موجب فرسایش غضروف بین مفاصل می شود.
- شکستگی شدید
- آرتروز پسوریازیس: یک بیماری التهابی مزمن است که در آن مفاصل بدن ممکن است درگیر شوند.
- بی ثباتی در آرنج
اما میزان آسیب دیدگی مفصل آرنج در همه افراد یکسان نیست. بنابراین مقدار استخوانی که از بالا و پایین سطح مفصلی جدا می شود در همه افراد نمی تواند یکسان باشد. بر این اساس می توان این عمل را درجه بندی کرد،برای مثال برحسب شدت آسیب گاهی فقط قسمتی از مفصل جدا شده و مفصل مصنوعی جایگزین آن می شود و نیازی به جایگزینی کل مفصل نیست مثلا قسمی از یکی از استخوان ها را میتراشند و ایمپلنت مصنوعی فقط جایگزین آن قسمت می شود اما اگر کل مفصل آسیب دیده باشد بنابر تشخیص پزشک کل مفصل با مفصل مصنوعی جایگزین می شود (تصویر شماره ۲).
تصویرشماره ۲:جایگزینی کامل مفصل مصنوعی به جای مفصل اصلی آرنج
برای تشخیص وضعیت آرنج و شدت آسیب آن، پزشک معاینه کامل آرنج را انجام می دهد و معاینات فیزیکی مانند خم شدن و صاف کردن مفصل را برای تعیین قدرت و دامنه حرکت آرنج انجام می دهد.
برای اطمینان از تشخیص، MRI و اشعه ایکس هم پیشنهاد می شود.
جراحی تعویض آرنج شامل برش پوست، تاندون ها و استخوان است.
پس از جراحی، آرنج شما بانداژ می شود و توسط یک آتل متحرک حمایت می شود. آتل سطوح مفصل را کمی از هم جدا نگه می دارد تا بهبود یابند.
پس از جراحی، فقط باید فعالیت بدنی سبک داشته باشید و از بلند کردن اجسام و همچنین حرکات تکراری خودداری کنید. پوشیدن اسلینگ تا ۶ هفته نیز به محدود کردن حرکت و در نتیجه کمک به روند بهبودی کمک می کند(تصویر شماره ۳).
برای جلوگیری از تورم ، باید آرنج خود را برای چند روز بالاتر از سطح قلب خود نگه دارید. هنگام خواب یا نشستن، آرنج خود را روی دسته ای از بالش ها قرار دهید.
تصویر شماره ۳: اسلینگ برای محدود کردن حرکات آرنج پس از جراحی
فیزیوتراپی پس از جراحی
فیزیوتراپی پس از جراحی تعویض مفصل برای بازگشت هرچه سریع تر بیمار به شرایط مطلوب و استفاده بهینه از مفصل مصنوعی از اهمیت بالایی برخوردار است.
اگرچه زمان لازم برای فیزیوتراپی در بین بیماران متفاوت است، اما به طور میانگین باید انتظار داشته باشید که بهبودی کامل تا چهار ماه طول بکشد.
اولین درمان های فیزیوتراپی شما بر کنترل درد و تورم ناشی از جراحی تمرکز دارد. فیزیوتراپیست ممکن است از ماساژ ملایم و انواع دیگر روش های عملی برای کاهش اسپاسم (گرفتگی) و درد عضلانی استفاده کند.
فیزیوتراپیست چند تمرین ساده را برای تقویت قدرت و بهبود دامنه حرکتی به شما ارائه می دهد. تمرینات فیزیوتراپی باید طبق دستور فیزیوتراپیست انجام شوند تا دامنه حرکتی مفصل به مرور بازیابی شود.
چند نمونه از این حرکات (که باید تحت نظارت فیزیوتراپیست انجام شود) در زیر آورده شده است:
- خم و راست کردن آرنج
آرنج را تا جاییکه می‌توانید خم می‌کنید بطوریکه دست تا حد ممکن به شانه نزدیک شود و سپس دوباره و به آرامی دست را به پایین بیاورید تا آرنج کاملا به حالت صاف و کشیده درآید. حرکات را در سه ست ده تایی انجام دهید (تصویر شماره ۴ ).
تصویر شماره ۴: تمرین شماره ۱
- چرخش ساعد
ابتدا آرنج را ۹۰ درجه خم کنید و آنرا در کنار تنه خود قرار دهید و تا آخر نرمش در همین حالت نگه دارید. سپس ساعد را به سمت خارج بچرخانید بطوریکه کف دست به سمت سقف اتاق باشد و پشت دست به سمت کف اتاق.
این حالت را برای ۱۰-۵ ثانیه حفظ کنید. سپس در حالیکه آرنج همچنان ۹۰ درجه خم است ساعد را به داخل بچرخانید بطوریکه کف دستتان به طرف کف زمین قرار گیرد و پشت دست به طرف سقف باشد (تصویر شماره ۵).
تصویر شماره ۵: تمرین شماره ۲
- چرخش مچ با چکش
در حالت نشسته آرنج را روی میز قرار دهید و ۹۰ درجه آرنج را خم کنید و مچ دستتان از لبه میز آویزان باشد. یک چکش را از دسته آن گرفته و به آرامی و آهستگی آن را به هر دو جهت بچرخانید. حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید (تصویر شماره ۶).
تصویر شماره ۶: تمرین شماره ۳
عملکرد مفصل جدید شما بستگی به تقویت عضلات اطراف دارد و در صورتی که این عضلات با فیزیوتراپی و ورزش تقویت نشوند، عضلات ضعیف می شوند و دامنه حرکتی مفصل مصنوعی کاهش می یابد.
فیزیوتراپی شما معمولا پس از جراحی شروع میشود. فیزیوتراپیست به شما حرکاتی را که باید برای محافظت از مفصل جدید خود در حین بهبود و تقویت بدن انجام دهید ، آموزش می دهد.حرکت دادن مفصل بعد از عمل برای شروع جریان خون ، حرکت ماهیچه ها برای جلوگیری از تشکیل بافت اسکار و جلوگیری از لخته شدن خون بسیار مهم است. شما نیازی به انجام فعالیت بیش از حد ندارید ، اما مهم است که روند بهبود را در اسرع وقت شروع کنید تا نتیجه بهتری بگیرید.
پس از ترخیص از بیمارستان، فیزیوتراپی با تمرینات پیشرونده برای بهبود قدرت و دامنه حرکتی ادامه می یابد.
هم چنین فیزیوتراپیست به شما کمک می کند تا راه هایی را برای انجام وظایف روزانه خود بیابید به صورتی که فشار زیادی به مفصل جدید آرنج شما وارد نشود.
برخی فواید فیزیوتراپی پس از جراحی تعویض مفصل آرنج :
- تسکین درد
- کاهش التهاب
- حفظ گردش خون
- بازگرداندن قدرت و تحرک مفصل
- تقویت عضلات پشتیبان
- رفع سفتی مفاصل و ماهیچه ها
- کمک به بازگشت به فعالیتهای عادی در کمترین زمان ممکن
مراقبت ها و توصیه های بعد از جراحی تعویض مفصل آرنج
بعد از عمل جراحی یک سری عوارض ممکن است دیده شود که اگر طبق دستور پزشک و فیزیوتراپیست مراقبت شود این عوارض به حداقل خود می رسد .
عوارضی مثل عفونت که در صورت مراقبت درست و تمیز نگه داشتن محل زخم جلوی ایجاد آن گرفته می شود.
در روزهای اول بعد از جراحی ممکن است درد داشته باشید. پزشک شما می تواند برای کنترل درد به شما داروهای ضد درد بدهد.
تغذیه مناسب برای تقویت سلامتی استخوان‌ها و بازسازی بافت‌های تحت جراحی نیز بسیار مهم است. ممکن است پزشک شما مواد مکملی مانند ویتامین D و یا سایر ویتامین ها را برای دوره نقاهت تجویز کند که بهتر است طبق دستورالعمل داده شده مصرف کنید.
تا مدتی پس از عمل جراحی از فعالیت سنگین و بلند کردن اجسام سنگین باید خودداری شود.
شروع برنامه فیزیوتراپی طبق توصیه‌های پزشک و فیزیوتراپیست ، شامل تمرینات استحکام بخشی و افزایش محدودیت حرکتی به تدریج، بسیار مهم است.
بدون دیدگاه